Haber: Buse ÖZBEY
(ANKARA) - Tokat’ın Niksar ilçesine bağlı Yazıcık kasabası ve civarındaki bentonit madeni projesine bölge halkı tepki gösteriyor. Projeye ilişkin Valilik tarafından yapılan duyurunun ardından bölgede çevresel tartışmalar da arttı. CHP Tokat Milletvekili Kadim Durmaz, projeye bölge halkının karşı olduğunu belirterek, konuyu Meclise taşıyacağını söyledi. TEMA Vakfı İl Başkanı Oğuzhan Aydın ise “‘ÇED Uygun Değildir’ kararı verilene kadar bilimsel yollarla bu projeyi durdurmak için elimizden geleni yapacağız” dedi.
Niksar ilçesine bağlı Yazıcık kasabasındaki bentonit madeni konusunda bölge halkını bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak için 26 Mayıs'ta Yazıcık Belediyesi Lokali’nde toplantı düzenlendi. Ancak projeyi protesto amacıyla toplantıya katılmayan bölge halkı, süreci kitlesel olarak yürütmek için "Yazıcık Doğa ve Çevre Koruma Kurulu"nu kurdu.
Toplantının ardından ruhsat verilen firmanın hazırladığı ÇED raporu bölge halkının tepkisini çekti. Raporda, projenin 40 yıl süreye yayıldığı ve yaklaşık bin 913 hektar alana sahip olduğu bilgisi yer aldı. Raporda çok derine inmeden işlem yapılacağı vurgulanırken, işlemlerin ardından toprağın rehabilite edileceği ve çevreye verilen zararın en düşük düzeyde tutulacağı ifade edildi.
Projeye ilişkin 1 Haziran’daki ikinci toplantıya bölge halkının yanı sıra çevre alanında çalışan kuruluşlar, avukatlar, milletvekilleri de katıldı. Toplantının ardından Yazıcık Doğa ve Çevre Koruma Kurulunca yapılan açıklamada, su kaynaklarının, toprağın ve geleceğin tehdit altında olduğu belirtilerek, bilimsel gerçekler, hukuki veriler ve halkı iradesiyle projeye "dur" denileceği kaydedildi.
CHP Tokat Milletvekili Kadim Durmaz, ÇED raporunun hazırlanma sürecinde bölgede yapılan çalışmalara ilişkin ANKA Haber Ajansı’na değerlendirmelerde bulundu. Durmaz, 3 farklı üniversiteden bilim insanlarının bölgedeki endemik bitkileri, bitki yapısını, ağaçları, canlıları, bölgenin jeolojik ve jeofizik özelliklerinin araştırılacağı bir çalışma yürüttüğünü belirterek, çalışmalar kapsamında Avrupa Birliği’nin Kerkit Vadisi ile ilgili 698 sayfalık raporunun da inceleneceğini dile getirdi.
“Yöre halkından olumlu bakan yok”
Projenin sağlıklı yaşam alanlarını tehdit ettiğini, bölgenin ekolojik yapısında bozulmalara neden olabileceğini dile getiren Durmaz, şöyle konuştu:
“İnsanlar tedirgin. Bu çalışmaların ve haklı seslerin sonucu aklın ve bilimin dediğinden yana karar verilir ve ÇED olumlu çıkmaz diye düşünüyoruz. Herkes buraya sahip çıkma noktasında amasız fakatsız katkı sunmayı görev gibi üstlenmiş. Yöre halkının 10 binde 1 bile olumlu bakmıyor. Gelecek hafta İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesinden bir profesör bölgedeki ağaçlarla ilgili bir çalışma yapacak. Her boyutuyla donanımlı insanlar bu konu için kollarını sıvadı. Akademisyenlerin raporlarının ardından bilimsel verilerle konuyu Meclise taşımayı düşünüyorum.”
“Rapor masa başında, kopyala yapıştır yöntemiyle hazırlanmış”
Yazıcık Belediye Başkanı Tuncer Uzunoğlu da 26 Mayıs’taki toplantı öncesinde bölge halkını projeye ilişkin bilgilendirdiklerini ancak yurttaşların "Bu proje bizim toprağımıza, suyumuza, tarımımıza zarar verecek" diyerek toplantıyı protesto ettiklerini anlattı.
Hukuki mücadelenin sürdüğünü ifade eden Uzunoğlu, şöyle konuştu:
“Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesinden, Sivas Cumhuriyet Üniversitesinden, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa'dan hocalar gelerek kendi alanlarında araştırmalarını yapıyorlar. Bu ayın sonuna kadar avukatları tuttuk, ruhsatın iptali için dava açacağız. Alandaki hocalarımız çalışmalarını yapıyor, onların hazırladığı raporlar da bizim mahkemedeki belgelerimiz olacak. Firmanın proje için hazırladığı rapor masa başında, internet üzerinde kopyala yapıştır şeklinde yapılmış, alanda, sahada bir çalışma yapılmaksızın hazırlanan bir rapor.”
TEMA Vakfı Tokat İl Başkanı Oğuzhan Aydın ise projenin doğada geri dönülemez tahribata yol açacağını, bu nedenle projenin karşısında olduklarını ifade ederek, şunları söyledi:
“40 yıllık bir proje bu. Her ne kadar işletme alanı proje sahasına göre görece küçük olsa da süresi çok uzun olduğu için sonunda o ruhsat alanının tamamına dayarlar. Yazıcık’taki tarım arazilerinin, meraların, ormanların tamamı bu projeye dahil. Projenin süresi çok uzun ve Yazıcık’a geri dönülemez boyutta zarar verecek. Proje her ne kadar dördüncü sınıf grup altın, bakır madeni gibi patlatma ve siyanür kullanmadan çalışmalar yürütülecek olsa da proje sonunda bölgenin bir daha tarıma, ormana, meraya döndürülmesi asla mümkün değil. Çünkü metrelerce kazacaklar, onar metrelik galeriler halinde açık alanda işletecekler. Şimdi ön ÇED raporu sunuldu, Çevre Bakanlığı da bunlara bir format belirleyecek, buna göre de hakiki ÇED raporunu sunacaklar. ‘Topraklar proje bitiminde eski haline çevrilecek’ deniliyor, üst toprak katmanı serilerek çevrilecekmiş. Siz şimdi üst toprak katmanını sıyırıyorsunuz ama onlarca metre derinliğe iniyorsunuz. Üst toprak katmanını o kadar yere serebilir misiniz? Bir defa mantıkla da çelişiyor. Asla eski haline getirilemez. Bizim TEMA Vakfı olarak bir duşumuz var, bir tarafız. Biz topraktan, meradan, ormandan, onların içinde yaşayan canlıdan tarafız, bundan dolayı da bu projeye karşıyız.”
“Tarımsal verim düşecek”
Projenin sadece Yazıcık’ı değil, daha geniş bir bölgeyi etkileyeceğini dile getiren Aydın, bölge halkını bilinçlendirmek için çalışmalar yürüttüklerini söyledi. Bentonit ocağının yapılması halinde, kilin toprakta geçirimsiz bir tabaka oluşturacağını vurgulayan Aydın, “Tarımsal verim kesinlikle düşecek. Niksar Ovası’nın taban su kaynakları bile etkilenecek. Biz bu gerçekleri anlatıyoruz köylerde. Çünkü bunların hepsi bilimsel gerçek. Vakıf olarak bilimle karşı çıkıyoruz, hukukla mücadele ediyoruz. Yazıcık’taki vatandaşların tamamı da projeye karşı avukatlarını tuttular. Onlar da mücadelelerini veriyor. ‘ÇED Uygun Değildir’ kararı verilene kadar bilimsel yollarla bu projeyi durdurmak için elimizden geleni yapacağız” dedi.
