Haber: İshak Kara
(VAN) - Van'ın keçi kılından yapılan ve koku, kaşıntı, terleme ve mantarı engellediği belirtilen geleneksel "reşik" ayakkabıları, Vanlı usta Mecit Emen'in elinde hayat buluyor. “Reşik ustası” Emen, atölyesinde ayakkabılara Urartu motifleri işliyor. Emen, tarihi yüzyıllar öncesine dayanan ve unutulmaya yüz tutmuş bu kültürel mirası tanıtmak istiyor.
Keçi kılından dokunan reşik ayakkabıları, doğal yapıları sayesinde koku, kaşıntı, terleme ve mantar gibi sorunlara neden olmuyor. Geçmişte bölgede en çok tercih edilen ayakkabılar arasında yer alan reşik, dayanıklılığı ve konforuyla biliniyor.
Devlet sanatçısı ödülüne sahip olan 38 yıllık ayakkabı tamircisi Mecit Emen, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan bu kültürü yaşatmak için kendi atölyesinde üretime devam ettiğini, bu işe bir öneri sayesinde başladığını belirterek, “Bahçesaray ilçemizde Sündüs ablamız vardı. O bana reşik getirirdi, ben de onları tabanlardım. Uzun süre böyle devam ettikten sonra bana ‘Sen niye yapmıyorsun?’ diye sordu. Onun tavsiyesiyle bu işe başladım" diye konuştu.
Tarihle bütünleşen bir el sanatı
Zamanla reşiğe olan ilgiyi artırmak adına Urartu, Osmanlı, Selçuklu gibi uygarlıklara ait motifleri ayakkabılara işlemeye başlayan Emen, bu sanatı hem geleneksel hem de modern bir hale getirerek geniş kitlelere ulaştırmayı başardığını ifade etti. Emen, Van’ın ardından önce Türkiye, sonrasında da Almanya, Avustralya, Fransa, İsviçre, Norveç ve Finlandiya'nın arasında bulunduğu ülkelere reşik gönderildiğini belirtti.
Emen, 2000 yılında açılan mesleki eğitim kurslarında 50 kadına eğitim verdiğini, bu kursiyerlerin nakış işlerinde kendisine destek sağladığını anlattı.
Emen'in atölyesinde yapılan reşikler, Van’da Bedesten Çarşısı’nda sergileniyor ve satışa sunuluyor.
Coğrafi işaretle yeni hedefler
Reşiğin coğrafi işaret başvurusu tamamlandığında üretimi daha büyük atölyelerde sürdürmeyi hedeflediklerini belirten Emen, “Hayalimiz, bu ürünü Türkiye geneline ve yurt dışına ulaştırmak. Kültürel mirasımızı daha geniş kitlelere tanıtmak istiyoruz" dedi.
"Ancak bu kültürel mirasın yaşatılması kolay değil" diyen Emen, üretim sürecinde eleman bulmakta zorlandıklarını, maliyetlerin yüksek olduğunu ve gençlerin bu mesleğe ilgi göstermediğini anlattı. Emen, “Günde bir ya da iki çift ayakkabı üretebiliyoruz. Elle üretim yaptığımız için maliyetler yüksek. Eskiden 10 kişi çalışırken, şu an sadece 5 kişi çalışıyoruz" dedi.
Reşiğin yaşatılmasında ailesinin de önemli rol oynadığına değinen Emen, “Belki çok para kazanmıyoruz ama ata mirasımızı yaşatmak için elimizden geleni yapıyoruz. Bu bizim kültürel bir görevimiz" diye konuştu.
