Haber: Mehmet Duran Özkan / Kamera: Erdal Akbuğa
(MALATYA) - Malatya Ticaret Borsası (MTB) Başkanı Ramazan Özcan, geçen ay etkili olan zirai don nedeniyle yaş kayısıda "yüzde yüz" ürün kaybına uğradıklarını belirterek, "Kuruda da 160 bin tona yakın bir zararımız söz konusu. Malatya açısından, 700-750 milyon dolara yakın bir zarar söz konusu" dedi.
Don öncesi ton başına 4 bin 700 dolar bandında ihraç olan kayısı, şu an kalitesine göre 8-10 bin dolar aralığında işlem görüyor.
MTB Başkanı Ramazan Özcan, yaptığı açıklamada, zirai donun Malatya tarımı üzerindeki etkilerini şu sözlerle ifade etti:
"Malatya'da arpa ve buğday haricinde aslında bütün meyvelerimizi kaybettik. Ama genel anlamda da en büyük zararı kayısı görmüş oldu. Bu yıl yaş kayısı miktarının 700 bin tonu bulacağını tahmin ediyorduk. O gece yaşanan zirai dondan da biz ürünün yüzde 100'ünü kaybettik. Kuruda da 160 bin tona yakın bir zararımız söz konusu. Ekonomik anlamda da belki totalde genel değerlendirmelere baktığınız zaman 700-750 milyon dolara yakın bir zarar söz konusu Malatya açısından.
İhracatçı, ürün temininde bir sorun yaşıyor
Şu anda işletmelerimiz düşük kapasiteyle çalışmalarına devam ediyor. Şu anda ihracatçı özellikle ürün temininde bir sorun yaşıyor, zorluklarla karşı karşıya. Dolayısıyla ithalatçı da krizin farkında olduğu için çok sert bir fiyat makası değişikliği söz konusu. Dolayısıyla buna uyum sağlamak biraz zaman alıyor. İthalatçı krizi anlamaya çalışıyor, ihracatçı da bunu anlatmaya çalışıyor. Fiyatlardaki bu makas değişikliğini her iki taraf doğru analiz etmeye çalıştığı için henüz kayısı ihracatında çok sert bir dönüş yok. Kayısı don öncesi ton başına 4-5 bin dolar aralığında alıcı buluyordu. Her ürün numarasına göre, kalibresine göre fiyat buluyordu."
Özcan, daha önce kayısının tonunun ortalama 4 bin 700 dolara ihraç edilirken, bugün 8-10 bin dolar arasında işlem gördüğünü ifade etti.
"Alırken satarken problem yaşıyoruz"
Kayısı esnafı Mehmet Şimşek de üretici ve esnafın zor durumda olduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:
"Üretici, 'önümüzdeki sene mahsul olmayacak' diyor. Üretici çok etkilendi. Esnaf, ihracatçı satışlarda biraz herhalde problem yaşıyor, fiyatların yükselmesinden dolayı. Esnaf olarak bizler de alırken problem yaşıyoruz, satarken de problem biraz yaşanıyor. Dondan önce fiyatlar ortalama 100-150 lira bandındaydı. Dondan sonra da fiyatlar ortalama 300-350 bandına kadar şu anda yükseldi. 250 liradan 350 liraya kadar ürün bulunuyor piyasada. Tabii iç piyasa ürünleri, jumbo ürünler, biraz daha fiyatlar yüksek. Sarı kayısıda 450 lirayla 550 lira arasında iş piyasa ürünleri. Güneş kurusu bu sene biraz daha sıkıntılı. Şu an jumbo grubu dediğimiz 600-700 bandında satılıyor güneş kurusu."
"Böyle bir afet yaşanmadı"
Kuru kayısı ticareti yapan Serdar Ayhan da zararın büyüklüğüne dikkat çekerek, "Türkiye'nin 43 yılında böyle bir afet yaşanmadı. Don felaketinden Malatya yüzde 100 etkilendi. Dondan önce kayısı fiyatları 120 ile 150 bandındaydı. Jumbo dediğimiz ürünlerde 170- 180 sarı; siyahlarda da 300 bandındaydı. Şu anda dondan sonra temiz kayısı 250-350 bandında. Ama jumbolarda sarı 400-450, siyahlarda 600 bandında. Şu an için talep artışı yok" dedi.
