(ANKARA) - Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer'in soru önergesine verdiği yanıtta; "2024 yılında ülke genelinde yaklaşık olarak büyükbaş hayvanlara 146 milyon doz, küçükbaş hayvanlara 77 milyon doz aşı uygulaması yapılmıştır. 2024 yılında 146 baş hayvanın şap hastalığı, 71 baş hayvanın brucella hastalığı, 2 bin 795 baş hayvanın şarbon hastalığı, bin 50 baş hayvanın koyun keçi çiçek hastalığı, 96 baş hayvanın koyun keçi vebası hastalığı ve 326 baş hayvanın mavidil hastalığı nedeniyle ölümü gerçekleşmiştir" dedi.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer'in hayvan hastalıklarına ilişkin soru önergesine yanıt verdi. Gürer, Türkiye’nin hayvancılık sektöründe karşı karşıya olduğu hayvan hastalıklarına dikkat çekerek, “2024 yılında şap, brusella, koyun ve keçi vebası, koyun ve keçi çiçeği, antraks, mavi dil ve üç gün hastalığı gibi hastalıklarla tedavi gören hayvan varlığı sayısı nedir? Bu hastalıklardan dolayı kaç hayvan telef olmuştur? Hasta hayvanlardan mevzuat çerçevesinde şartlı kesim yapılan hayvan sayısı kaçtır? Hayvan hastalıklarının hayvan cinsine göre dağılımı nedir” sorularını yöneltmişti.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, önergeye verdiği yanıtta, “Hayvancılıkta sürdürülebilirliğin sağlanması, geliştirilmesi, verimliliğin artırılması, üreticinin korunması, hayvansal ürün piyasalarında istikrarın sağlanarak tüketicinin yeterli ve sağlıklı gıdaya erişimi Bakanlığımızın öncelikleri arasında yer almaktadır" dedi. Yumaklı, şunları kaydetti:
“Hayvan hastalıklarının önlenmesi, mücadelesi, kontrol ve eradikasyonu, hayvanların kimliklendirilmesi, kayıt altına alınması ve hareket kontrollerini sağlamaya yönelik çalışmalar 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ve ilgili mevzuat doğrultusunda hazırlanan Hayvan Hastalıkları ile Mücadele ve Hayvan Hareketleri Kontrolü Genelgesi kapsamında yürütülmektedir.
Ülkemizde görülme ihtimali olan tüm ihbarı mecburi hayvan hastalıklarına karşı sağlık taraması ve epidemiyolojik araştırmalar yapılmakta olup, diğer ülkelerde görülen hayvan hastalıkları da Bakanlığımızca takip edilmektedir.
Hayvan hastalıklarına karşı Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE) normlarında koruma ve kontrol önlemleri alınmakta ve hastalıkların eradikasyonuna yönelik aşılama, itlaf ve imha işlemleri uygulanmaktadır.
Bu minvalde 2024 yılında ülke genelinde yaklaşık olarak büyükbaş hayvanlara 146 milyon doz, küçükbaş hayvanlara 77 milyon doz aşı uygulaması yapılmıştır.
2024 yılında 146 baş hayvanın şap hastalığı, 71 baş hayvanın brucella hastalığı, 2 bin 795 baş hayvanın şarbon hastalığı, bin 050 baş hayvanın koyun keçi çiçek hastalığı, 96 baş hayvanın koyun keçi vebası hastalığı ve 326 baş hayvanın mavidil hastalığı nedeniyle ölümü gerçekleşmiştir.
2024 yılında bin 501 büyükbaş ve 347 küçükbaş hayvanın mevzuat çerçevesinde şarta tabi kesimi yapılmıştır. 2024 yılında bahsi geçen hayvan hastalıklarının yaklaşık yüzde 60'ı büyükbaş hayvanlarda, yüzde 40'1 küçükbaş hayvanlarda tespit edilmiştir."
"TİGEM çiftliklerinde hayvan hastalık oranları geçmiş Sayıştay raporlarında dünya ortalaması üzerinde veriler ortaya çıktı"
Gürer, Bakan Yumaklı'nın yanıtını değerlendirerek, "Ülkemizde hayvan hastalıkları ve buzağı ölümleri besiciler için büyük bir sorun olmaya devam ediyor. İthal aşı ile her yıl binlerce hayvan aşılansa da hayvan hastalıkları bitmiyor" ifadelerini kullandı. Gürer, şunları kaydetti:
"Hayvan hastalığı ortaya çıkan bölgede karantina uygulanıyor. Yıllardır mücadele edildiği ifade edilse de önlenememesi nedeni aşılar mı, takip mi sorusunu gündeme getiriyor. 2024 yılında büyükbaş hayvanlara 146 milyon doz aşı uygulaması yapılmış. Büyükbaş hayvan varlığı 16 milyon baş ile 17 milyon baş arasında değişiyor. 146 milyon doz aşı hayvan varlığına bölündüğünde, uygulama dikkate alındığında bu kadar aşı yapılmasına karşın sorunun çözüm bulmaması sorgulanmalıdır. Bu aşıların ithal aşı olması yanında aşıların korunmasına yönelik yeterli olanaklar mevcut mudur? Aşıya rağmen hastalık sürmekte midir? Aşı için yurt dışına ödenen döviz nedir?
Saptananın yanında saptanamayan hastalıklarda var mıdır? Önlem varsa sorun neden ölümcül sonuçlara evriliyor? Bunun da açıklanması gerekiyor. Zoonotik hastalıklar insanlara doğrudan bulaşma yoluyla geçmesi halinde insan içinde tehlikeli duruma geliyor. Et ve Süt Kurumu, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Tarım işletme Genel Müdürlüğü gibi kuruluşlar dışında kamu, tarımda yok gibi. TİGEM çiftliklerinde hayvan hastalık oranları geçmiş Sayıştay raporlarında dünya ortalaması üzerinde veriler ortaya çıkmıştı. Kamuda dahi bu sorunun yaşanmış olması sorunun çok yönlü takibini gerekli kılmaktadır. Özellikle önemli bölümü ithal gelen aşıların son noktaya erişimi ve hayvana vurulmasına değin süreci, taşınma ve koruması etki açısından önemlidir.
Aşı yapıldığı halde hastalık yaşanan örnekler varlığı bu bağlamda da sorgulanması gerekir. Ülke genelinde aşı ve hastalık takibi daha sıkı denetim ve kontrolü sağlanmalıdır. Kurban bayramı dolayısıyla iller arası artacak nakiller hayvan sağlığı açısından düzenli kontrol altında olması da önemlidir. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın verdiği yanıtlar, Türkiye’de hayvancılık sektörünün karşı karşıya olduğu sağlık sorunlarının ciddiyetini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Özellikle telef olan hayvan sayıları ve şartlı kesim rakamları, karşı karşıya olduğu riskleri açısından takip, denetim, hastalık öncesi önlemi de kapsayan ve yerli aşı geliştirmenin ihtiyaç olduğunu göstermektedir.”
