Haber: İsmet MİKAİLOĞULLARI
(DİYARBAKIR) - Diyarbakır’ın tarihi mirasını görünür kılmayı amaçlayan Diyarbakır Kral Yolu Yürüyüş Rotoları Oluşturma Projesi'nin tanıtım toplantısı yapıldı. Vali Murat Zorluoğlu, kentin tanıtımını sağlayacak projenin startını verdiklerini ifade ederek, “Tabii uzun yıllar malum bölge bir terör ve güvenlik sorunu yaşadı. O nedenle de bu güzelliklerini maalesef öne çıkaramadı şehir olarak. Ancak son yıllarda devletimizin, halkımızın da desteğini alarak gerçekleştirdiği çalışmalar neticesinde bugün artık Diyarbakır gayet huzurlu ve güvenli bir şehir haline gelmiştir. Son dönemde Sayın Cumhurbaşkanımızın “Terörsüz Türkiye” vizyonu da Diyarbakır'ın huzuruna bir güç ve anlam kattı” dedi.
Diyarbakır Valiliği öncülüğünde çeşitli kuruluşlarının girişimiyle kentteki tarihi mekanların turizme kazandırılmasına yönelik çalışma başlatıldı. Bu kapsamda milattan önce 7. yüzyılda Lidya döneminde inşa edilen Tarihi Kral Yolu’nun doğa turizmine kazandırılmasının startı verildi.
Yürütülen çalışmalara ilişkin Tarihi Kral Yolu’nda gazetecilere açıklamada bulunan Vali Murat Zorluoğlu, kentte tarihi değeri çok yüksek kültürel eserlerin olduğuna dikkat çekti. Diyarbakır’ın binlerce yıllık tarihi ile birçok farklı medeniyete ve kültüre ev sahipliği yapmış kadim bir şehir olduğunu dile getiren Vali Zoroğlu, “Diyarbakır aynı zamanda üzerinde yaşattığı bu büyük medeniyetlerin izlerini de bugüne kadar gayet iyi şekilde koruyarak taşıyabilmiş bir şehir. Suriçi’ne gittiğinizde başta Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri olmak üzere, Ulu Cami olmak üzere, birçok kilise, birçok cami, birçok han, hamam, konak gibi tarihi değeri çok yüksek kültürel eserlerle karşılaşırsınız. Suriçi Diyarbakır'da adeta bir açık hava müzesi hüviyetindedir” diye konuştu.
‘Diyarbakır gayet huzurlu ve güvenli bir şehir haline gelmiştir’
Son yıllarda Diyarbakır’da oluşan huzur ve güven ortamına dikkat çeken Vali Zorloğul, “Terörsüz Türkiye” vizyonunun kente anlam kattığını söyledi. Uzun yıllar bölgede terör ve güvenlik sorununun yaşandığını hatırlatan Vali Zorluoğlu, konuşmasını şu sözlerle sürdürdü:
“O nedenle de bu güzelliklerini maalesef öne çıkaramadı şehir olarak. Ancak son yıllarda devletimizin, halkımızın da desteğini alarak gerçekleştirdiği çalışmalar neticesinde bugün artık Diyarbakır gayet huzurlu ve güvenli bir şehir haline gelmiştir. Son dönemde Sayın Cumhurbaşkanımızın ‘Terörsüz Türkiye’ vizyonu da Diyarbakır'ın huzuruna bir güç ve anlam katmıştır. O nedenle şimdi biz artık Diyarbakır'da daha çok yatırımı, istihdamı, tarımı, sanayiyi ve turizmi konuşuyoruz. Bugün de bizleri bu arada burada bir araya gelmemize vesile olan Diyarbakır'ın turizmi. Diyarbakır, kültürel değerleri ve kadim geçmişi ile birlikte gerçekten çok önemli bir turizm şehri olmayan namzet bir kentimizdir.”
“Şehrimizden geçen 351 kilometrelik Tarihi Kral Yolu’nun rotalarını oluşturduk”
Diyarbakır Valiliği, üniversite, GAP İdaresi, Kalkınma Ajansı, Ticaret Sanayi Odası ve diğer kurumlarla birlikte Diyarbakır'da turizmin altyapısını güçlendirmeyi hedeflediklerini dile getiren Vali Zorluoğlu, şu ifadeleri kullandı:
“Bir taraftan altyapıyı güçlendirme çalışmaları başlattık. Bir taraftan tanıtıma dönük ciddi bir strateji ve eylem planı oluşturuyoruz. Ama Diyarbakır sadece kültürel değerleri bakımından zengin bir turizm şehri değil. Aynı zamanda çok önemli bir doğa turizmi potansiyeli de var. İşte biraz önce beraber bir kısmını gezdik. Bu manada Diyarbakır'ın tanıtımını sağlayacak çok önemli bir projenin bugün startını veriyoruz. Tarihi Kral Yolu rotaları, yürüyüş rotaları projesi. Tarihi Kral Yolu milattan önce 7. yüzyılda Lidya döneminde inşa edilmiş ve İzmir-Efes'ten ta Musul Ninova'ya kadar toplam 2 bin 500 kilometrelik bir antik ticaret ve ulaşım haberleşme yoludur. Tarihte Romalılar tarafından da Persler tarafından da etkin şekilde kullanılmıştır. Bunun bir bölümü tabii şehrimizden geçiyor. Şimdi biz şehrimizden geçen 351 kilometrelik Tarihi Kral Yolu’nun rotalarını oluşturduk. 32 ayrı rota oluşturduk ve bu Çüngüş ilçemizden başlayıp Çermik'e oradan Ergani’ye oradan Eğile, oradan Sur ve Yenişehir'e, oradan da Çınar ilçemize kadar giden 32 ayrı yürüyüş rotamız var. Bu rotaların her birinin birbirinden farklı tarafları var ve bu sadece bir yürüyüş, sadece bir trekking yolu değil, güzergahı değil. Aynı zamanda Diyarbakır'ın kadim geçmişinden bugüne taşıdığı kültürel değerlere de her fırsatta dokunan, onları da oraya yürüyenlere yaşatan bir önemli destinasyon, bir önemli trekking güzergahı” dedi.
Vali Zorluoğlu, bu projeyi çok önemsediklerini ifade ederek, projenin Diyarbakır'ın tanıtımına katkı yapacağına inandıklarını söyledi.
Tarihi Kral Yolu’ndaki temaslarının ardından Vali Zorluoğlu, Ergani ilçesindeki göçebelikten yerleşik yaşama, avcılık ve toplayıcılıktan üreticiliğe geçilip tarıma ilk başlanılan yerler arasında bulunan Çayönü’nde incelemelerde bulundu.
‘Çayönü buğdayın ve arpanın ilk ziraatın yapılmaya başlandığı bir yer’
Çayönü’nün dünya arkeoloji tarihi anlamında çok önemli noktalardan biri olduğunu söyleyen Vali Zorluoğlu, şöyle konuştu:
“Burası Neolitik dönemin çok önemli ve ilk yerleşim yerlerinden bir tanesi. Burada milattan önce 10 bin yılında yerleşim olduğunu biliyoruz. İnsanlık tarihinin avcılık toplayıcılıktan yerleşik hayata geçtiği ilk yerlerden bir tanesi Çayönü. Burası ilk özellikleri olan bir yer. Bu manada ilk yerleşim yeri ama aynı zamanda buğdayın ve arpanın ilk ziraatın yapılmaya başlandığı bir yer. Yine hayvanların evcilleştirildiği, koyunun, keçinin, domuzun evcilleştirildiği ilk bölgelerden bir tanesi Çayönü. Bu bakımdan çok çok kıymet kıymetli bir alandayız. Ama aynı zamanda Çayönü mimarisiyle de dünya mimari tarihine katkı yapmış çok önemli bir yer. Burada artık yuvarlak tabanlı barınaklardan dikdörtgen tabanlı evlere bir geçiş olduğunu biliyoruz. Burada yapılan kazılardan elde edilen sonuçlar bunu gayet iyi bir şekilde ortaya koymuş durumdadır. Yine şu ana kadar yapılan kazılardan ki şu ana kadar yapılması gereken çalışmanın kazının sadece yüzde 17'si yapıldı 1964'ten bugüne kadar. İşte yapılan bu kazılardan elde ettiğimiz sonuçlara baktığımızda burada mesela dünyadaki ilk örneklerinden bir mozaik kaplamada görüyoruz. Terazo ismi ile binilen işte söndürülmüş kireçten muhtemelen yapılmış çok özel bir mozaik alanı da burada görüyoruz. Yine burada inanç anlamında da bazı işaretler var, dikili taşlar var. Bunların da tabii hikayeleri ilgili uzmanlarımız elbette ki oluşturuyorlar. Ama bizim için burası her ne kadar arkeoloji bilimi açısından, tarihi açısından çok kıymetli, literatürde sürekli atıflar yapılan bir yer olsa da henüz Diyarbakır'ın ve Türkiye'nin gündemine arzu ettiğimiz kadar gelmiş olduğunu söyleyemiyoruz.”
‘Neolitik dönemde var olan yaşamı canlandırabileceğimiz bir model alan da oluşturacağız’
Çayönü’nün Diyarbakır turizmi için çok çok kıymetli bir yer olduğunu aktaran Vali Zorluoğlu, kentteki bütün paydaşlarla birlikte ve burayı Türkiye'nin ve dünyanın gündemine getirmek olduğunu dile getirdi. Bunun için çabalarının olduğunu ifade eden Vali Zorluoğlu, “Bu sene inşallah burada Kalkınma Ajansımızın bütçesiyle bir karşılama, ziyaretçi karşılama yeri inşa ediyoruz. Yine bu seneden itibaren burada işte o zamanki neolitik dönemde var olan yaşamı canlandırabileceğimiz bir model alan da oluşturmak istiyoruz ve insanların ziyaretçilerin geldiklerinde sadece gördükleri değil ama interaktif olarak içine de girebilecekleri ve deneyimleyebilecekleri bir alanı inşallah buraya kazandırmak istiyoruz. Bu konuda projelerimiz yapıldı. Finansman konusunda da gerekli çalışmaları yürütüyoruz. Yani Çayönü ve bu bölge Hilar Mağaraları'yla birlikte inşallah önümüzdeki yıllarda bir Göbeklitepe gibi Türkiye'nin ve uluslararası kamuoyunun inşallah hem dikkatine sunulacak hem de hizmetine sunulacak” şeklinde konuştu.
