Haber-Analiz: Zülfikar Doğan
(ANKARA) - TÜİK’in aylık yüzde 1,53, yıllık yüzde 35,41 oranında açıkladığı mayıs ayı tüketici enflasyonu (TÜFE) verileriyle, temmuzda memur ve emekli aylıklarına yapılacak zam oranında beş aylık enflasyon farkı netleşti. Mayıs itibarıyla yüzde 15,09 düzeyinde gerçekleşen beş aylık enflasyona, temmuz zammı öncesinde açıklanacak haziran ayı enflasyonu da eklenerek milyonlarca memur ve emeklinin yıl sonuna kadar alacağı aylıklardaki artış kesinleşecek.
Merkez Bankası’nın (MB) Piyasa Katılımcıları Anketi (PİKA), Hane Halkı ve reel sektör enflasyon beklenti anketi sonuçlarında yüzde 2 ve biraz üzerinde öngörülen mayıs ayı enflasyonunun TÜİK tarafından yüzde 1,53 oranında hesaplanması, her zaman olduğu gibi resmi verilerle ekonominin ve hayatın gerçekleri arasındaki farkın sorgulanmasına neden oldu.
İstanbul Ticaret Odası’nın aylık yüzde 2,83, yıllık yüzde 46,57, ENAG’ın aylık yüzde 3,66, yıllık yüzde 71,23 oranında hesapladığı mayıs ayı enflasyon artışının, TÜİK tarafından bunların yarısı düzeyinde ve yüzde 1,53 oranında açıklanması, iktidar ve ekonomi yönetiminin yıllardır uyguladığı maaş zamları öncesi enflasyonun düşük tutulması senaryosunun yine devrede olduğunu gösteriyor.
Geçen yıl temmuzda yüzde 20 artış yapıldı
Geçtiğimiz yıl haziranın son haftasına açıklanarak 1 Temmuzda yürürlüğe konulan elektrik, doğalgaz, akaryakıt zamları, ÖTV ve diğer ek vergi artışları haziran enflasyonu hesaplarına dahil edilmeyerek temmuz enflasyonuna yansıtıldı. Böylece 2024 haziran enflasyonu, yüzde 3,37 oranındaki mayıs enflasyonuna göre neredeyse yarı yarıya azalarak, yüzde 1,64 oranında açıklandı ve 6 aylık enflasyon farkı yüzde 20’de tutuldu. Memur, emekli maaşlarında ve en düşük emekli aylığında geçen yıl temmuzda yüzde 20 artış yapıldı. Yine bu yılın ocak ayındaki maaş artışlarının belirleneceği aralıkta ise aylık enflasyon yüzde 2,27 olan kasım ayına göre yarı yarıya azalarak yüzde 1,03 oranında açıklandı. Böylece yüzde 44,38 oranındaki 2024 yıl sonu enflasyonuna rağmen SGK ve Bağ-Kur emeklilerine yüzde 15,75, memur ve memur emeklilerine yüzde 11,54 oranında enflasyon farkı üzerinden maaş zammı yapıldı.
Temmuzda düşük zam için aynı senaryo yine devrede
Nisan ayında yüzde 3 olarak açıklanan TÜFE’nin mayıs ayında yarı yarıya azalarak yüzde 1,53 oranında açıklanması maaş zammı öncesi enflasyonda düşük hesaplama yönteminin yeniden devreye sokulduğunu işaret ediyor.
Piyasa uzmanları, hane halkları ve reel kesim temsilcileriyle yapılan tüm anketlerde en az yüzde 2 veya bir miktar üzerinde beklenen mayıs enflasyonunun yüzde 1,53 olarak açıklanması, haziran ayında da geçtiğimiz yılın haziran ve aralık aylarında yapıldığı gibi yüzde 1 düzeyinde bir TÜFE verisinin açıklanacağını, böylece temmuz maaş zamlarına uygulanacak 6 aylık enflasyon farkının yüzde 16 dolayında tutulacağını gösteriyor.
Temmuzda asgari ücrete ara zam yapılmaması, memur ve emekli maaşlarında zam oranının düşük tutulması konusunda iktidar ile ekonomi yönetimi arasında mutabakata varıldığının ilk işareti 22 Mayıs’ta açıklanan Merkez Bankası 2025-II Enflasyon Raporu’nda verildi. Başkan Fatih Karahan Şubat raporunda yüzde orta noktası yüzde 24 olmak üzere yüzde 19-29 arasında öngörülen yılsonu enflasyon hedefini değiştirmediklerini açıkladı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de yıl sonunda enflasyonun ilan edilen aralıkta (yüzde 19-29) gerçekleşeceğini ifade etti. Dolayısıyla mayıs sonunda yüzde 15,09’a ulaşan beş aylık enflasyon toplamının yılsonunda yüzde 29’u aşmaması için kalan 7 ayda aylık artışın yüzde 1-2 arasında gerçekleşmesi gerekiyor.
Kağıt üzerinde ilan edilen bu hedeflerle ilgili psikolojik algının inandırıcı olabilmesi için TÜİK’in de ekonomi yönetiminin talebi ve eşgüdüm doğrultusunda aylık enflasyon hesaplarını buna göre ayarlayacağı anlaşılıyor. Haziran enflasyonunun da bu çerçevede yüzde 1 dolayında gelmesi, temmuz zammının yüzde 16-16,5 arasında olması yüksek ihtimal olarak görünüyor.
