11. Yargı Paketi’nde Kritik Eşik: Komisyon Onayladı, Gözler Genel Kurulda

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Adalet Komisyonu, 12 ayrı kanunda değişiklik öngören ve 38 maddeden oluşan 11. Yargı Paketini kabul etti. Teklif; bilişim ve dolandırıcılık suçlarıyla mücadelede hesapların 48 saate kadar askıya alınmasından, trafik güvenliğinde ağırlaştırılmış yaptırımlara, infaz rejiminde belirli koşullarda erken yararlanma imkânlarının genişletilmesine kadar çok sayıda düzenleme içeriyor. Paket, Genel Kurul’da kabul edilmesi ve Resmî Gazete’de yayımlanması halinde yürürlüğe girecek.

Süreç: Gözler Genel Kurul’da

Komisyondan geçen teklifin yasalaşması için Genel Kurul aşaması bekleniyor. Adalet Bakanlığı, paketin organize suç örgütleriyle mücadele, bilişim suçları, trafik güvenliği, infaz rejimi gibi alanlarda sistematik güçlendirme hedeflediğini vurguluyor.

İnfaz Düzenlemesi: Kapsam Genişliyor

Teklife göre, kamuoyunda “Kovid-19 düzenlemesi” olarak bilinen kapalıdan açığa, açıktan denetimli serbestliğe daha erken ayrılma imkânı 31 Temmuz 2023 ve öncesinde işlenen suçları da kapsayacak şekilde genişletilecek.

• İstisnalar: Terör ve örgütlü suçlar; alt-üst soya, eşe, kadına ve çocuğa karşı kasten öldürme; cinsel saldırı ve çocuğun cinsel istismarı.

• Koşullar: Toplam hapis cezası 10 yıldan az olanlar en az 1 ay, 10 yıl ve üzeri olanlar en az 3 ay kapalı cezaevinde kaldıktan sonra; açığa ayrılmasına 3 yıl veya daha az süre kalan hükümlüler açık cezaevine geçebilecek. Açık cezaevindekiler, en az 3 ay açıkta kalma şartıyla denetimli serbestliğe 3 yıl erken ayrılabilecek.

Bilişim ve Dolandırıcılık: 48 Saatlik “Hesap Freni”

Nitelikli hırsızlık, nitelikli dolandırıcılık ve banka/kredi kartlarının kötüye kullanılması suçlarında makul şüphe halinde, banka/ödeme/kripto varlık hesabı 48 saate kadar askıya alınabilecek.
Askıya alma kararı, derhal savcılığa bildirilecek; el koyma gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcı emriyle yapılabilecek; 24–48 saat içinde hâkim onayı aranacak. Mali kurumlar ve hizmet sağlayıcılar, istenen bilgi ve belgeleri 10 gün içinde iletmekle yükümlü olacak; aykırılıkta idari para cezası uygulanacak. Suça konu menfaatin mağdura ait olduğunun anlaşılması halinde soruşturma/kovuşturma evresinde iade mümkün olacak.

Trafikte Ağır Yaptırımlar: Yol Kesme Suçu Netleşiyor

Teklif, ulaşım araçlarının hareketinin engellenmesini başlı başına suç sayıyor:

• Kara yolu: Aracı hukuka aykırı şekilde durdurma/engelleme 1–3 yıl, güzergâhını değiştirme 2–5 yıl hapis.

• Deniz/Demiryolu: 3–7 yıl hapis.

• Havayolu: Engelleme 5–10 yıl, başka yere götürme 7–12 yıl hapis.

AK Parti Tokat Milletvekili Mustafa Arslan, “Hukuka aykırı şekilde araç durduran, hareketini engelleyenlere 1 ila 3 yıl hapis. Şehir eşkıyalarının saldırganlık fiillerine caydırıcı cezalar verilecektir.” açıklamasını yaptı.

Ceza Hukukunda Öne Çıkan Değişiklikler

• Taksirle yaralama cezaları artıyor: Alt sınır 4 ay, üst sınır 2 yıl. Birden fazla kişinin yaralanması halinde 9 ay–5 yıl.

• Güveni kötüye kullanma (taşıt konusu): Ceza bir kat artırılacak, uzlaştırma kapsamı dışında.

• “Kurusıkı” silahlar: Genel güvenliği tehlikeye sokma suçu kapsamına açıkça dahil; kalabalık yerlerde artırım öngörülüyor.

• Hakaret (AYM doğrultusunda): Ön ödeme kapsamına alınırken, kamu görevlisine görev nedeniyle işlenen hakarette genel kovuşturma sürecek.

• Örgüt suçlarında alt ve üst sınırlar yükseltiliyor; çocukların araç kılınması halinde yöneticilere yarıdan bire kadar artırım geliyor.

Yargılama Usulü ve Görev

• Dolandırıcılık davaları düzenli olarak asliye ceza mahkemelerinde görülecek; görev uyuşmazlıklarının önüne geçilecek.

• Bölge adliye mahkemelerinin bozma yetkisi hukuka aykırılıklar yönünden genişletilecek.

Dijital İçerik ve Erişim: 24 Saatte Karar, Uymazsa Bant Daraltma

Kişilik hakları ihlallerinde sulh ceza hâkimi 24 saat içinde içerik çıkarma/erişim engelleme kararı verebilecek. İlk bakışta ihlal tespitinde başvuranın adının URL’lerle ilişkilendirilmemesine de hükmedilebilecek.
Yurt dışı kaynaklı, Türkiye’den günlük erişimi 10 milyonu aşan sosyal ağ sağlayıcı kararlara uymazsa, aşamalı olarak %50’ye, ardından %90’a kadar bant daraltma uygulanabilecek. Erişim Sağlayıcıları Birliği üzerinden kararlar derhal ve en geç 4 saat içinde icra edilecek.

Elektronik Haberleşme: Sıkı Kimlik ve Abonelik Kuralları

Abonelikler, elektronik kimlik doğrulaması olmayan belgelerle yapılamayacak; yüz/parmak izi veya doğrulayıcı şifreyle kimlik teyidi zorunlu olacak.
Yabancı uyruklu abonelikler için Göç İdaresi üzerinden biyometrik doğrulama ve kayıt güncelleme şartı getiriliyor; süresinde güncellemeyenlerin hatları kesilecek. BTK’nın belirleyeceği hat sayısı sınırı aşılırsa kapatma/devretme yükümlülüğü ve idari para cezaları uygulanacak. Suçta kullanıldığı tespit edilen hatlar için bağlantı kesme mekanizması devreye girecek.

İcra–İflas ve Kamu İhale Düzenlemeleri

İhalenin feshinde harç/teminat yatırmayanların talebi dosya üzerinden ve kesin reddedilecek; eksik yatırımlarda iki haftalık kesin süre verilebilecek.
İflas veya aciz belgesi öncesindeki bir yıl içinde yapılan ivazsız tasarrufların iptali kolaylaştırılıyor.
Kamu ihalelerinde itirazen şikâyet bedelinin haklılık oranına göre iadesi mümkün olacak; bazı kararlarda iade yapılmayacak.

Esnaf–Sanatkâr Tarifelerinde Yeni Usul

Odalarca hazırlanan fiyat tarifeleri, Birlik yönetimi tarafından 30 gün içinde onaylanacak/ reddedilecek; Bakanlık görüşü gerekenlerde uzlaşma komisyonu devreye girecek. Komisyon, maliyetler, ortalama kâr marjı ve OVP enflasyon hedeflerini dikkate alarak nihai kararı verecek.

Avukatlıkta Disiplin Rejimi Baştan Aşağı Güncelleniyor

Avukatlara uyarma, kınama, para, işten çıkarma, meslekten çıkarma cezaları; tekerrür halinde bir derece ağırlaştırma getiriliyor. Zaman aşımı ve sicilden silme usulleri yeniden düzenleniyor; disiplin kararlarında 2 yıllık yeniden karar süresi öngörülüyor.

“Adalet Senfonisi” Vurgusu

Komisyon Başkanı Cüneyt Yüksel, teklifin hedefini şöyle özetledi:
“Trafik güvenliğini hiçe sayanlara ‘dur’ denilecek; silahlı kutlamalara karşı caydırıcılık artacak. Dijital dünyanın yeni tehditlerine karşı vatandaşımız yalnız bırakılmayacak. Bireyler arasındaki ihtilafların çözümünün yanında toplumun bütününde güven, istikrar ve barış tesis edilecek. Kanunlar, toplumun vicdanında yankılanan adalet senfonisidir; bu düzenlemeler mağdurun feryadını dindiren canlı hukuk kuralları olarak hayat bulacaktır.”